Xét nghiệm adn huyết thống

xét nghiệm adn huyết thống

Xét nghiệm ADN huyết thống là xét nghiệm phân tích thông tin ADN ở 23 cặp nhiễm sắc thể của hai hay nhiều người trong phạm vi quan hệ đặc biệt trong gia đình. Trước đây đã từng tồn tại các phương pháp khác để phục vụ cho mục đích này, như đối chiếu nhóm máu ABO, phân tích protein và enzyme hay sử dụng kháng nguyên bạch cầu (HLA), tuy nhiên xét nghiệm ADN là phương pháp tiên tiến và đáng tin cậy nhất hiện nay.

ADN là gì? Xét nghiệm ADN là gì?

ADN (acid deoxyribonucleic) là vật chất tồn tại trong nhân tế bào và trên các nhiễm sắc thể có nhiệm vụ lưu trữ thông tin di truyền của mỗi sinh vật. GEN chính là một đoạn ADN mang thông tin di truyền.

Xét nghiệm ADN là xét nghiệm dùng ADN có trong các tế bào của cơ thể để xác định quan hệ huyết thống giữa hai cá thể vì ADN của một cơ thể thừa hưởng từ cả cha lẫn mẹ và quy định đặc điểm riêng biệt của từng cá thể. Đây chính là cách chính xác nhất để kiểm tra quan hệ huyết thống.

Với mẫu ADN của bố mẹ và con khớp với nhau trong từng gen thì có tới 99,999% hai chủ nhân mẫu vật có quan hệ huyết thống. Trong khi đó, nếu hai mẫu ADN không khớp với nhau từ 2 gen trở lên thì hai mẫu này tuyệt đối không có quan hệ huyết thống. Tuy nhiên, trường hợp hai người đàn ông là anh em sinh đôi cùng trứng (có bộ gen giống nhau hoàn toàn) thì không thể xác định ai là người cung cấp tinh trùng cho đứa trẻ.

Mục đích của xét nghiệm ADN huyết thống

 Xác định mối quan hệ huyết thống cha/mẹ-con.

 Xác định mối quan hệ họ hàng.

 Xác định quan hệ huyết thống theo dòng mẹ.

 Xác định huyết thống cha con không xâm lấn.

 Xác định huyết thống cha-con xâm lấn.

 Giám định hài cốt.

 Làm hồ sơ pháp lý/xuất ngoại (như làm visa, xin thị thực).

 Làm thủ tục hành chính như làm giấy khai sinh, nhận họ hàng, anh em…

Xét nghiệm ADN huyết thống cần chuẩn bị những gì?

Hiện nay nhiều người có nhu cầu làm xét nghiệm ADN vì những lý do khác nhau. Tuy nhiên để chuẩn bị cho xét nghiệm đặc biệt này cần có một số yêu cầu có hợp pháp. Kết quả xét nghiệm có chính xác hay không còn phụ thuộc vào những điều đó.

Mẫu xét nghiệm

Mẫu thông thường: Mẫu máu, niêm mạc miệng, tóc có chân, móng tay, móng chân, cuống rốn…

Mẫu đặc biệt: Đầu lọc thuốc lá, bàn chải đánh răng, kẹo cao su (đã sử dụng), hài cốt (xương, răng).

Giấy tờ cần thiết: Việc xét nghiệm ADN được chia thành hai nhóm mục đích khác nhau. Tương ứng với đó, các giấy tờ cần cung cấp cũng khác nhau:

Nếu xét nghiệm ADN vì mục đích dân sự, cần mang theo giấy tờ tùy thân. Khi thực hiện đăng kí xét nghiệm, kèm theo mẫu xét nghiệm là một trong các loại sau: mẫu máu, niêm mạc miệng, tóc có chân, móng tay, móng chân, cuống rốn,…

Nếu xét nghiệm ADN vì mục đích pháp lý cần cung cấp một trong các mẫu xét nghiệm như trên kèm theo giấy tờ làm căn cứ pháp lý sau này. Nếu người yêu cầu xét nghiệm là người nước ngoài cần mang theo hộ chiếu bản gốc.

Xét nghiệm ADN có thể dùng những mẫu bệnh phẩm nào?

Các mẫu xét nghiệm ADN rất đa dạng và có độ chính xác không có nhiều khác biệt như: Mẫu máu, tế bào bên niêm mạc miệng, mẫu mô, móng tay, chân tóc, cuống rốn, xương, răng,…

Xét nghiệm huyết thống có thể thực hiện ở bất kỳ độ tuổi nào vì hệ gen của con người được thiết lập ngay tại thời điểm thụ thai và thường không thay đổi, thậm chí có thể lấy mẫu vật từ trẻ chưa sinh như nước ối có chứa các tế bào của thai nhi.

Phương pháp dùng mẫu máu để xét nghiệm ADN

Sử dụng mẫu máu để xét nghiệm ADN là cách thức phổ biến để xét nghiệm huyết thống vì cho kết quả có độ ổn định cao, ADN không bị biến tính và thời gian trả kết quả nhanh chóng. Các bước để lấy mẫu máu xét nghiệm ADN gồm:

Liên hệ trung tâm y tế để được chuẩn bị các dụng cụ lấy mẫu cần thiết. Rửa tay thật sạch trước khi lấy mẫu

Chuẩn bị bút bấm lấy mẫu, đầu bấm tiệt trùng và giấy để lấy mẫu

Viết tên của người cần phân tích ADN lên thẻ lấy mẫu máu có chứa giấy xét nghiệm

Lau sạch ngón tay giữa bằng bông tẩm cồn, có thể lấy máu ở gót chân với trẻ em dưới 1 tuổi

Lắp đầu bấm vào bút bấm và tháo bỏ bảo vệ

Thực hiện thu mẫu máu bằng cách nhẹ nhàng đặt đầu bút lên đầu ngón tay và bấm nút bấm bên thân. Đầu trích máu chạm vào ngón tay thường không gây cảm giác đau

Bóp đầu ngón tay nhẹ nhàng cho tới khi thu được một giọt máu

Áp ngón tay vào trong vòng tròn của giấy thu mẫu sao cho giọt máu thấm vào giấy

Lau đầu ngón tay bằng bông tẩm cồn và giữ yên tại vị trí trích cho đến khi máu không còn thấm ra nữa

Để giấy thu mẫu máu khô tự nhiên trong 10 phút và gấp lại rồi cho vào riêng một phong bì có chữ ký

Lặp lại quá trình này với người cần phân tích ADN tiếp theo

Điền đầy đủ thông tin trên giấy đề nghị phân tích ADN rồi gửi cho trung tâm y tế và chờ kết quả

Xét nghiệm ADN bằng mẫu tế bào niêm mạc miệng

Xét nghiệm sử dụng tế bào niêm mạc miệng áp dụng được cho mọi lứa tuổi và có thể thực hiện tại nhà với độ chính xác tương đương các phương pháp khác. Các bước lấy mẫu niêm mạc miệng gồm:

Giai đoạn chuẩn bị lấy mẫu không uống cà phê, trà, sữa hoặc hút thuốc (trước 4 giờ) vì có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng mẫu

Rửa tay và súc sạch miệng trước khi lấy mẫu 3 lần với nước ấm (ở trẻ sơ sinh cần chờ 2 giờ sau bữa ăn cuối cùng và cho trẻ uống một ít nước để làm sạch miệng)

Lấy tăm bông vô trùng từ bao đựng, cắt bỏ một đầu, cần chú ý không chạm tay vào đầu bông của tăm bông. Thu thập các tế bào niêm mạc miệng (tế bào của má trong) bằng đầu của tăm bông. Quệt đầu bông của tăm bông và xoay nhẹ khoảng 30 lần hoặc trong 30 giây vào mặt trong má của người cần lấy mẫu, cần di chuyển tăm bông trên toàn bộ bề mặt bên trong má

Lặp lại quá trình này với các tăm bông khác với tối thiểu là 3 tăm bông cho một người

Để mẫu khô ở trong không khí ở nhiệt độ phòng ít nhất 15 phút, cần chú ý không cho đầu bông chạm vào bất cứ thứ gì để tránh lây nhiễm

Để tăm bông vào bì chứa mẫu và đảm bảo các thông tin cần thiết ghi ngoài bao bì

Lặp lại các bước trên cho những người cần lấy mẫu và sử dụng một bộ tăm bông và phong bì khác để tránh nhầm lẫn

Khi đã thu đủ tất các mẫu ADN của những người cần phân tích ADN, đặt tất các vào một phong bì lớn và gửi cho trung tâm xét nghiệm

xét nghiệm adn huyết thống
xét nghiệm adn huyết thống

Xét nghiệm ADN bằng mẫu tóc có chân

Phương pháp dùng mẫu tóc xét nghiệm ADN có hiệu quả tương đương các phương pháp khác, tuy nhiên đối với trẻ sơ sinh hoặc trẻ có tóc quá mảnh thì không nên thu mẫu tóc vì khó nhổ được tóc có chân tóc. Cách lấy mẫu tóc xét nghiệm ADN gồm các bước sau:

Chuẩn bị 2 đến 3 phong bì ghi tên người cần phân tích và quan hệ lên phong bì

Nhổ 5-7 sợi tóc có chân tóc đặt lên giấy trắng (thường là giấy A4, không sử dụng các loại giấy mềm để gói tóc) sao cho gốc tóc dính lên tờ giấy

Gói cẩn thận bằng giấy A4 rồi viết thông tin của người cho mẫu cùng với chữ ký bên ngoài, sau đó bỏ vào một phong bì có thông tin tương ứng

Lặp lại các bước này với người cần lấy mẫu tiếp theo

Bỏ chung tất cả túi đựng mẫu vào một bì lớn cùng giấy đề nghị phân tích để gửi cho trung tâm phân tích

Xét nghiệm ADN bằng mẫu cuống rốn

Các bước thực hiện gồm có:

Cắt khoảng 1cm cuống rốn khô, sạch, đã rụng

Gói cẩn thận bằng giấy A4 rồi viết thông tin người cho mẫu cùng chữ ký bên ngoài rồi bỏ vào một phong bì có thông tin tương ứng

Bỏ tất cả túi đựng mẫu vào một phong bì lớn cùng giấy đề nghị phân tích rồi gửi cho trung tâm phân tích

Xét nghiệm ADN bằng mẫu móng tay, móng chân

Cách lấy mẫu móng tay xét nghiệm ADN gồm các bước:

Rửa móng tay, móng chân của người cho mẫu trước khi cắt

Cắt và gộp toàn bộ móng tay và móng chân (tối thiểu đạt 40mg) của một lần cắt định kỳ

Gói cẩn thận bằng giấy A4 rồi viết thông tin người cho mẫu cùng chữ ký bên ngoài và bỏ vào một bì có thông tin tương ứng

Bỏ tất cả các túi đựng mẫu vào một phong bì lớn có giấy đề nghị phân tích rồi gửi cho trung tâm phân tích

Xét nghiệm ADN bằng mẫu nước ối hoặc sinh thiết gai nhau

Ngoại trừ các tình huống đặc biệt thì không nên thu mẫu nước ối vì trong quá trình chọc ối có tỷ lệ nhất định gây sảy thai. Việc chọc ối hay sinh thiết này cũng cần được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn tại bệnh viện phụ sản được cấp phép chọc ối. Việc chọc ối chỉ được thực hiện sớm nhất vào tuần thứ 15 của thai kỳ, bác sĩ sẽ chọc ối để lấy 2-5ml nước ối dùng cho xét nghiệm.

THỜI GIAN NHẬN ĐƯỢC KẾT QUẢ ADN HUYẾT THỐNG

Kết quả xét nghiệm ADN có thời gian trả khác nhau tùy từng nơi. Trung bình chỉ sau 2 – 4 ngày (không bao gồm ngày nhận mẫu, thứ 7 chủ nhật hay ngày lễ). Nơi nào lâu hơn có thể kéo dài 5 ngày.

Trong trường hợp bạn cần có kết quả xét nghiệm gấp trước thời gian đó thì sẽ phải trả thêm phí. Lúc này đương nhiên chi phí cho mỗi lần xét nghiệm ADN sẽ cao hơn mức thông thường.

Tùy vào từng cơ sở mà mức chênh lệch giá theo yêu cầu về thời gian trả kết quả xét nghiệm có thể khác nhau.

KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM ADN CÓ CHÍNH XÁC KHÔNG?

Phương pháp xét nghiệm ADN xác định mối quan hệ huyết thống dựa trên nguyên lý di truyền con cái sẽ thừa hưởng 50% bản đồ ADN từ người cha và 50% bản đồ ADN từ người mẹ, chính vì vậy mà các chuyên gia di truyền sẽ dựa trên nguyên tắc này để đưa ra kết luận mối quan hệ huyết thống một cách chính xác nhất.

Một số trường hợp hiếm gặp là có đột biến trong quá trình di truyền từ người cha hoặc người mẹ sang con, những trường hợp này sẽ được trung tâm làm thêm các xét nghiệm mở rộng miễn phí hoàn toàn trên những nhiễm sắc thể được di truyền ổn định như phân tích thêm nhiễm sắc thể X hoặc nhiễm sắc thể Y nhằm đưa ra kết quả chính xác nhất về mối quan hệ huyết thống.

Xét nghiệm ADN xác định mối quan hệ huyết thống là phương pháp chính xác nhất hiện nay. Chính vì vậy mà nó được sử dụng cho mục đích dân sự (cho cá nhân và gia đình biết) và phục vụ cho mục đích hành chính pháp lý (làm giấy khai sinh cho con, bảo lãnh di dân nước ngoài và giám định ADN theo yêu cầu của tòa án). Đây là phương pháp chuẩn được sử dụng trên toàn thế giới đặc biệt được sử dụng trong khoa học hình sự và pháp y để truy nguyên cá thể, truy tìm tội phạm trong các vụ trọng án và các tội phạm hình sự từ các dấu vết sinh học có tại hiện trường.

Trên đây là những tư vấn của Rong Ba Group liên quan đến xét nghiệm huyết thống, nếu bạn có bất cứ thắc mắc nào liên quan đến quy trình xét nghiệm thì hãy liên hệ ngay với chúng tôi nhé!

Messenger
Zalo
Hotline
Gmail
Nhắn tin